کلاه‌شرعی



تهران

از ترمینال جنوب تا میدان شهدا

 

 

من                    ما همیشه آرژانتین پیاده میشدیم، امروز گفتیم جنوب پیاده شیم. چه خبره اولصبحی اینجا!

راننده                 بعله. خب چون تا برسی آرژانیتن، همه همین پائینمائینا پیاده میشن. دیگه کسی نمیمونه که اون بالا پیاده شه. از هر صدتا اتوبوس، شاید دهتاش بره آرژانتین. باقیش همینجا پیاده میکنن. البته این شلوغی تا سرِ بُرجه. مدرسهها وا بشه دیگه اینجا ...

من                    خلوت میشه؟

راننده                 خلوتِ خلوت. الان دیگه هرکی تابسّونیه نرفته جایی سفر، اومده اینجا. امروز هیژدهمِ دیگه. دوازدَ روز دیگه فقط مونده. اینام بیشتر مسافرن. اکثر خونوادهها بچهمدرسهای دارن، وختی مدرسه وا بشه دیگه بِهیچعنوان جابجا نمیشن. مگه دیگه یجوری اجباری باشه. خیرُ شری چیزی باشه که نشه کاریش کرد.

مکث میکند.

راننده                 اصلِ کار، اقتصادِ مملکته که اونم روز به روز ...

دنبالهی حرفش را میخورد.

من                    با این وعضِ اقتصاد، ملت از کجا میارن اینقَد میرن سفر پس؟!

راننده                 اکثرن میرَن خونه فکفامیل. چی بشه بتونن برن مَشَد. اونم سالی یه بار. اونم خیلیا نمیتونن برن. من همیشه میگم منُ امثالِ من هیچ، ماها اصن تو آمار نیسّیم، تمام مشکلات فقط رو دوش جوونای این مملکته. قبول داری؟

من                    کاملن.

راننده                 ببین الان جوون شرایط ازدواج نداره بِهیچعنوان. هرجوری حساب میکنه میبینه نمیشه. مگه اینکه یه پدری داشته باشه که چیکار کنه؟

من                    بدارَتِش.

راننده                 حداقل پنجا درصدشُ تأمین کنه. نمیشه هَمَشُ، ولی مثلن من می‌گم هشتاد درصدشُ. مسکنِشُ مثلن تأمین کنه. خب شما حساب کن همونجا که شما میشینی، پنجامتر، شَص‌‌متر چقد کرایَشه؟

من                    خریدش صدُ هفتاد هشتاد ملیونه.

راننده                 کرایَش چی؟

من                    کرایشَم حدود چل پنجا مِلیون رهن میشه.

راننده                 بگو چِلتا. چِلتا سیتومن چقد میشه؟

من                    یه ملیونُ دیویس اجاره.

راننده                 خدا پدرتُ بیامرزه. خب یه جوون، اولِ زندگی، چلملیون پنجاملیون از کجا بیاره؟ اصن نداره. الان ببین همینجا که سوار شدین ترمینالِ جنوبه دیگه. خونهی ما همونجاس. دخترمون نزدیک ما میشینه. دیگه پایینشهر، اسمش روشه دیگه، جنوبه. آقا دوازدَملیون پیش با سیصدتومن اجاره داره میده.

من                    نه بابا چند متری؟

راننده                 شَصمتر تقریبَن. چون اون اول که رفتن توش، شصمتر موکتِ نو خریدن، کفِشُ موکت کردن.

من                    قیمتش این نیس واقعن.

راننده                 خب دیگه. تازه شما حساب کن با برقُ گازُ اینا هفصد هشصدهزار تومن میشه. خب اینا نونِ خالی اَم بخوان بخورن، پونصدهزار تومن نمیشه نونِ خالی؟ خب میمونن از کجا بیارن دیگه. یکی بتونه در بره، دوتا بتونه در بره. تو صدتا دهتا بتونن مثلن. ولی نودتاشون موندن چیکار کنن.  

من                    خصوصن این چَنوَخ یهو همهچی گرون شد.

راننده                 اصن بیرَویه. ما یه همکاری داریم، یَنی دوستمونه. این خونه پدریش میشِس، چنسال بود نیشسّه بود، پدرمادره که رحمتِ خدا رفتن هم سهمشُ نمیدادن. خلاصه امسال سهمشُ دادن. شصملیون بِش رسید. هرجا میره خونه بخره، بِش میگن با شصملیون باید رهن کنی، خونه چیه؟ میگه اینُ اگه یه سال پیش به من داده بودن، میتونسّم بهترین خونه رُ بخرم. یه سال پیش.

من                    خونه که معلوم نیس چی شد، یه دفه کشید بالا.

آقا من یه چیزی شنیدم، تازه این مال دو سه ماه پیشه. میگف میلگرد کیلویی هزارُ پونصدتومن شده. خب شما حساب کن این میخواد ساختمون بسازه. حالا تیرآهن چنده؟ فلان چنده؟

من                    خب دیگه، بسازبفروشه هم کمِ ساختمون میذاره. میشه این آپارتمانای جدید که چنروزه میرن بالا. آخرش چی میشه به نظر شما؟

راننده                 آخرش اینه که با این شرایط، جوون ما وقتی چنسال بگذره، سن ازدواجش رد بشه، دیگه شرایطشم پیدا کنه ازدواج نمیکنه. این خیلی بده. متوجهی چی شد؟ من الان چنتا رُ سراغ دارم که به این مشکل خوردن. چون سنش رفته بالا دیگه اصن قید ازدواجُ زده. آخه ببین الان خودِ همین آقای خامنهای هم گُفت. آمار گرفتن دیدن نسل جوون داره کمتر از نسل پیر میشه. اومد گُف آقا چرا بچهدار نمیشینُ فلانُ اینا. ولی این بندهخدا نمیگه که خب بیاین شرایطُ دُرُس کنین که خودبِخود چیز بشه دیگه. هان؟

من                    درسته.

راننده                 ببین الان اونیَم که ازدواج میکنه، سعی میکنه حداکثر یه دونه بچه داشته باشه. اونم واسه اینکه یهوَخ حرفی چیزی پشت سرشون نباشه. متوجهی چی میخوام بت بگم؟ واسه اینکه این بچه هزارتا امکانات میخواد الان. اون دیگه فکر اینُ نمیکنه که بابا شرایط ازدواجُ آسون کنین، واسه جوونا کار ایجاد کنین، خودش حل میشه. ما از نظر رشد جمعیت تو دنیا اول بودیم. خب چرا باید الان رشد جمعیتمون کم بشه، جوری بشه که الان اون آقا بگه چرا اینجور شده.

میرسیم به ری.

من                    اینطوری پیش بریم تا چند دهسال بعد، جمعیت اصلی کشور پیرن.

راننده                 دِ همین الانشم آمار گرفتن دیدن، جوون بیسُ هف درصد، اونایی که سنشون بالاس از نظر آمار دیدن سیدرصد. آمار گرفتن که آقا صداش درومد. ولی خب باید شرایطُ ایجاد کنن.

من                    خب رهبرم میگه، ولی اقتصاد دسّ دولته. اونم که معلوم نیس میخواد چی کار کنه.

راننده                 ببین الان وختی اخبارُ اینا رُ گوش میکنی، همه آقایونُ اونایی که پشت تریبون قرار میگیرن مث نمازجمعه اینا، میگن آقا آمریکا اینهمه به ما تحریم کرد، هیچی نشد. هیچ تأثیری به ما نداشته. دیدین؟ اعلام کردن که آقا اقتصاد مقاومتی. دُرُس؟ یعنی چی؟ یعنی شما بهاصطلاح تحمل کنی. نخریدن، نخوردن، نپوشیدن، ینی اینا دیگه. ولی اون آقایی که پشت تریبون قرار میگیره این صحبتُ میکنه، آیا خودشم همین شرایطُ اجرا میکنه؟ آیا این شرایط واسه اونم هس؟ من حاضرم به جرأت قسم بخورم که نه.

میپیچید داخل ایران.

من                    اگه مسئولین خودشون رعایت کنن، مردمَم رعایت میکنن.

راننده                 اصن پیغمبر وختی که مادره بچَّشُ برد گُف این خرما زیاد میخوره، نصیحتش کن، گف ببر فردا بیارش. فردا که برد، بِش گف. بعد مادرِ بچه تعجب کرد. گف یا رسول الله! چرا دیروز نگفتی؟ دلیلشُ گف چون من خودم دیروز خرما خورده بودم. متوجهی چی میخوام بگم؟ ینی میگف اگه من دیروز میگفتم حرفم رو این بچه تأثیر نداش.

من                    عالم بیعمل میشدم.

راننده                 باریکلا.

من                    خب او پیغمبر خدا بود.

راننده                 شما همین امامجمعهی شابدُلعظیمُ برو ببین چنتا محافظُ دفتر دستک. خب اینا خرجش از کجا میاد؟ اونوَخ به مردم میگن آقا شما فلانچیز گرونه نخورین. من حالا نمیگم جای دیگه. همین شابدلعظیمُ شما برو نیگا کن ببین، غیر از اینه؟ آخه یه آقایی تعریف میکرد میگف رفتم قم وجوهاتمُ بدم. رفتم دفتر یه آقایی گفتن آقا نیس. گفتم خب میشینم تا بیاد. میگف وختی اومد با اون ماشین آنچنانی و محافظُ اینا میگف من اصن پا شدم رفتم. همینجور سرمُ انداختم پایین رفتم.

من                    آره دیگه.

راننده                 ببین من یه مسافر سوار کردم. الان دیگه شما نزدیکه برسین، میگین این راننده چقد پُرحرفه. یه مدرسه غیرانتفاعی تو مَشَد، این حسابدارِ اونجا بود. میگف بهترینُ گرونترین دبیرا رُ میاوردیم اونجا که درس بدن، ساعتی فلانقدرم میدادن بِشون. کاری نداریم. میگف من هرچی چک میکشیدم میدادم به این دبیر مَبیرا، میدیدم حساب هنو چی؟ پُره. سریع پر میشه. هیشموقع این حساب خالی نمیشد که بگیم نداریم اینا. میگف تعجب کردم، کنجکاو شدم ببینم قضیه این حساب چیه. اینمدرسه اَم مال آخوندا بود، آقازادهها بودن. ازینجا میتونم برم؟

من                    آره. راه داره.

راننده                 گف خلاصه ازینور ازونور دیدیم آقایون وجوهاتُ که میگیرن، میریزن تو این حساب.

من                    چرا؟ به چه عنوان؟

راننده                 واسه اینکه بچّاشون خوب درس بخونن. البته اونام خودشونُ توجیه میکُنَنا. ببین الان شما به من بگو آقا ربا نخور، حرامه ربا. مثال میزنما. من میگم همین کاری رُ میکنم که بانک داره میکنه. بانکم داره پول میده، سود میگیره. کارمُ توجیه میکنم. دُرُسّه؟ البته صحیح نیسّا. ولی میخوام بگم اکثر مردم واسه کاری که میکنن، خودشون توجیه میتراشن.

من                    کلاه شرعی میذارن.

راننده                 آره. مثلن میگه آقا بانک بیسدرصد سود میده. یهسری علما میگن این حرامه. بعد میگه چون نوشته بیسدرصد عَلَلحساب دیگه ربا نیس. چون طی نکرده، قطعی نیس.

من                    درصورتیکه قطعیه عملن.

راننده                 بعله. این همون حرفِ شماس. کلاه شرعی گذاشتن سرش. در عمل میدونی که این رِباس.

من                    همینه که برکتَم دیگه رفته از مال مردم.

راننده                 اصن این گرونی مال همین رباییه که تو جامعه رایج شده.

من                    تعارف که نداریم. خدا تو قرآن میگه رباخور به جنگ من اومده.

راننده                 الان جامعهی ما اینجوریه دیگه. الان میخواد خونه بخره، میگن برو وام بگیر.

من                    آره دیگه. مث خود من.

راننده                 فقط من یه چیزی میگم. میگم خدایا همونطور که حضرتِ یوسفُ از گناه بازداشتی، مارَم از گناه باز بدار. نذار قاطی گناه بشیم. همین. یعنی همهی مردمُ نگهدار. خود حضرت علی علیه سّلام میفرماد وقتی فقر بیاد، دینُ ایمونِ مردم میره. چرا اینجوری شد؟ واسه اینکه مردم تو فقر زندگی میکنن. کوچه‌تون ماشینروئه؟    

 

مرغ عزا و عروسی

 

تهران

از فرودگاه مهرآباد تا میدان شهدا

 

 

راننده             اینجا رُ دیگه چرا بستن؟! اکه هی! حالا از کجا بریم؟ خبرشون یه اجلاس میخوان بگیرن، ملتُ حسابی زابِرا کردن. والا به قرآن. آخه این چه وعضشه؟ ساعت دو نصفهشب دیگه خیابونبستنِتون چیه؟

من               تازه از فردا بستنا شرو میشه.

راننده             از فردا که اعلام کردن که کلُّهُم خیابونا رُ میبندن. حضرتعباسی زندگی واسمون نذاشتن. نمیدونم این یه هفته که میخوان تِرونِ خرابشده رُ تعطیل کنن، از کجا باید بیاریم بخوریم.

من               شماهام که آژانس فرودگاهین... تعطیلین لابد؟

راننده             آره دیگه. بِمون گفتن نیاین تا آخر تعطیلیا. خدا میدونه من بیسُ پَن ساله تو این خط فرودگام. هیشوَخ همچین داستانی نداشتیم. تعطیلی بوده، نه که هرگز نباشه. بلخره فرودگاه، مرغ عزا وُ عروسیه. ولی کم بوده. نه یه هفته. چون اسمَن میگن پنجروز، ولی عملَن تِرون یه هفته بلکَم دَ روز تعطیله. یعنی اقتصادِ مملکت یه چیز اونورِِ فلج.

هی فندک میزند، و آتش نمیگیرد. هی میزند و نمیگیرد. آخرسر شیشهی سمت خودش را میدهد بالا. ماشین پر میشود از دود. شیشه را می‌دهد پایین.

من               خب آخه هیچوختَم همچین اجلاس مهمی نبوده تو ایران.

همانطور که سیگار را بین لبهاش نگه داشته، میپرسد:

راننده             جون؟

من               میگم هیچوخ اجلاس به این بزرگی نداشتیم خب.

راننده             اجلاس که بوده. ولی دُرُسّه به این اندازه نبوده.

من               حالا خدا کنه به خوبیُ خوشی تموم بشه بره. اگه خدای نکرده خون از دماغ یکی از این مهمونا بیاد خیلی بد میشه.

راننده             بعله. آبروی ایران میره.

من               ماشالا یکی دوتام که نیسن، نُه هزار نفرن انگار.

راننده             تمام هتلای پنجستاره قُرُقَن. هتلای چارستاره اَم بِصورت آمادهباشَن. سیصدتا بنز آخرینسیستم وارد کردن که لنگهی اینا رُ تو ایران هنو کسی ندیده. همش ضدگلوله. دیویس میلیارد دلار پول دادن بالاشون.

من               نه بابا!

راننده             بعله. من خبرشُ دارم. یه جمعیت زیادی از ملتم فرستادن هتل، بُخور بخواب. تا یه کیلومتر دورِ اجلاس، یَنی از ولنجک بگیر تا جردنُ تجریشُ سعادتآبادُ پولدادن بِِشون که یا برن سفر یا برن هتل.

من               خوش به حالشون پس.

راننده             پشتِ مجلسَم هرکی خونه داشته، هزینه‌ی سفرشُ دادن، گفتن بزن به چاک.

من               اِ! کار به بهارستانَم کشیده؟ من فقط شنیده بودم که اون بالاها رُ خالی کردن.

راننده             نه بهارستانَم دادن. حالا از کجا برم؟ بذار ازین برم که خلافَم نرفته باشم.

من               آره حالام که مأمور زیاده، خلاف نکنی بهتره.

راننده             مأمور زیاده، ولی نه با دوربین کار دارن، نه با چراغ کار دارن. فعلن فقط همه فکرُ ذکرشون اینه که ماشینا رُ بگیرن، دلُ رودَشونُ بریزن بیرون. دیروز جلوی منُ گرفته، همهجا رُ زیرُ رو کرده. تا تو این قوطی کبریتَم میگرده. بِِش میگم دایی دنبال چی میگردی؟ اگه دنبال موادی بگو که بِت بدم. اگه دنبال مواد منفجرهای بگو باز بت بگم. آخه عقلم خوب چیزی والا. بمب تو این قوطیکبریت جا میشه آخه؟ ما که اینکاره نیسّیم مردِ مؤمن! من مسافرکشم. یه مسافرکش چی داره؟

من               هیچی.

راننده             الان اگه از چمران بری بالا میبینی. تمام اون منطقههایی که محل ترددِ این مهموناس، همه رُ دارن کار میکنن روش، تر تمیز میکنن که شیکُ پیک بشه. شبانهروز دارن کار میکنن که بگن تِِرون خوشگله.

من               بِلَخره مهمون خارجی داریم. زشته تو درُ همسایه.

دوباره میخوریم به پست یک ایست بازرسی. نوجوان بسیجی، با حرکتدادن چراغ قوهی روشنش بِهمان علامت میدهد که نمیتوانیم از آن خیابان برویم.  

راننده             ای بابا! اینجام که بَستَس.

من               البته اگه عُرضَشُ داشته باشن میتونن این خرجا رُ دربیارن.

راننده             اگه داشته باشن.

من               صدُ بیستا کشور، نُههزار نفر. خیلی فرصت خوبیه.

راننده             عرض کردم، اگه عُرضَشُ داشته باشن. ولی فقط میدن اینا بخورن. اینجوری نیستش که ازینا بتونن چیزی بکنَن. مهموناشونَم که ازین اروپّایی ـ مُروپّاییا نیسن که. یه مُشت عربُ آفریقاییِ گُشنَن. شنیدن اینجا حسابی سورُساتی بِپا شده، با ایلُ تبارشون پا شدن اومدن شیکمچرونی با پول ملت ایران. نمیدونم دیویستا، چارصدتا، شیشصدتا یه همچین عددی، فقط از هند اومدن. فکرشُ بکن!

من               ولی ملت خودمونَم بِشون ساخته ها. اکثرن رفتن مسافرت.

راننده             آره. تِرون خالی شده.

من               من با یه والذاریاتی بلیت گیرم اومد از مَشَد. با پارتیُ آشنا، اونم بازارسیاه تونسم سیتومن بالاتر از قیمت یه بلیت بگیرم، ازین چارترا.

راننده             بِخاطر اینکه دو روز کُلَّن تعطیله دیگه. اونایی اَم که قبلن فروختن همه رُ کنسل کردن. دیروز یه ترکه رُ سوار کرده بودم، میگُف یَنی بازار تعطیله؟ گفتم وختی بانکا تعطیله یَنی بازار بازه؟ گف پَ اگه اینجور باشه به شهرستانام سرایت میکنه. گفتم خب میکنه دیگه. به شهرستانا، الان سرایت نمیکنه. ده روز بعدش سرایت میکنه. چون تو این پنجروزه جنسّشُ میرفوشه، شایدم زودتر برفوشه. زمانی که میخواد بیاد بخره یهو میبینی قیمتش دوبرابر رفته بالا. جاشُ نمیتونه پُر کنه. ... ای بابا! این ماشین مام داره خاموش میشه انگاری. حالا چه مرگشه الله اعلم.

من               بنزین داره؟

راننده             آره. احتمالن دینامه داره بازی درمیاره. باید چراغخاموش برم که نصفهشبی تو خیابون نذارتَم. میدونُ رد کنم؟

من               نه همین خیابون دسِ راسُ بپیچ بی‌زحمت.

شادآلودی

 

تهران

از تهرانپارس تا پروین

مرداد 1391

 

 

راننده             گفتی خیابون چی؟

من               شادآلویی.

راننده             آهان. بالاتر از میدونه. میبرمِتون تا سرش. ... شادآلویی! چه اسمایی دارن مردم. آخه این چه فامیلیه دیگه؟ یعنی چی اصن؟!

فاطمه            [با خنده] شاید خیلی شاد بوده. یعنی به شادی آلوده بوده!

من               اونوَخ باید اسمش میشد شادآلودی؛ نه شادآلویی.

راننده             حالا اینکه خوبه. دیروز یکی داش تو رادیو حرف میزد، کارشناسم بود طرف، فامیلش فِک میکنی چی بود؟ شوتزا!

من               شوتزا؟! واقعن؟

راننده             آره به خدا. مجریِ بیچاره نمیتونس بگه. کارشناس آقای شوتزا!

من               بندهی خدا. باید بره فامیلشُ عوض کنه.

راننده             ثبت احوال باید یه قانون بذاره، بگه آقا اینا که فامیل ضایع دارن، بیان عوض کنن.

من               هَس همچی قانونی.

راننده             حداقل شوتزا رُ برداره بذاره ایرانیان. یا اصن بذاره احمدینژاد که هیشوَخ فامیلیش یادش نره.

قاهقاه میخندد.

من               حالا جالبیش اینه که خود احمدینژادم یه بار فامیلش عوض شده. انگار قبلنا صباغیان بوده فامیل خونوادش.

راننده             تو رُ خدا؟ صباغیان؟

من               آره یه همچی چیزی. خودش که البته نه. پدربزرگی، کسیش عوض کرده.

راننده             بندهخدا اومد یه کاری کرد تو این مملکت داغونش کردن. خدایی اومد جلوی دزدی مُزدیا رُ همه رُ گرف. اومد عدالت برقرار کنه، ولی داغونش کردن. اصَن تاریخ اسلامُ عدالتخواهی اینه ها. شما ازون اول حساب کن، امامحسین اومد، حضرتعلی اومد، مسلمونا ببین چیکار کردن. زدن فرقِ حضرتعلی رُ دوتا کردن. چون عدالت داشت. امامحسین همینجور. هرکی که اومدا، خواس عدالتُ برقرار کنه، داغونش کردن. همین مسلمونا ها.

راستش اول فکر کردم قصدش تمسخر است. آخر به تیپ و ظاهرش نمیخورد. اما بحث که به اینجا رسید معلوم شد قضیه جدی است.

من               حالا واقعن به نظرت احمدی‏نژاد می‏‏خواس عدالت برقرار کنه؟

راننده             آره به خدا. آدم باید پا روی ایمانش نذاره. من نمیخوام بگم طرفدارشَم. من اصن از اول یه دونه رأیَم به جمهوری اسلامی ندادم. چون اینا به نظرم اون تحصیلاتُ اون کارایی که باید داشته باشن، ندارن. ولی از لحاظ وجدانی بخواد آدم حرف بزنه، حساب کنی احمدینژاد اومد یه کارایی کرد.

من               حالا باید دید این یه سال دیگه رُ چه جوری تموم میکنه. اونم با این وضع گرونیا وُ تحریم.

راننده             ای بابا! دوره‏ی جنگ یادتون نیس. ازین بدتر بود. الان که خوبه. زمان جنگ کره تو این تهرون گیر نمیومَد. یَنی یه جایی که کره بود، یه روز میخوردیما حال میکردیم، معدههامون تعجب میکرد. اون موقعا گُذش. حالا که هنوز چیزی نشده، خبری نیس. چشم به هم زدیم، سی سال گذش. از اول انقلاب تا حالا قشنگ مو به مو یادمه. اون اول میگفتن اینا سه ماه دیگه میرن، سه ماه دیگه می‏رن. هرچی گذش باز گفتن سه ماه دیگه میرن. سیسال گذش هنو هستن.

من               هی سه ماه سه ماه تمدید شد!

راننده             آره به خدا.

من               فقط خدا کنه جنگ نشه این وسط.

راننده             ببین آقا! ما تا خودمون دُرُس نشیما هیچی نمیشه. خودمون دُرُس بشیم، نه جنگ میشه، نه تحریم میشیم، نه استعمار میشیم، هیچی. ولی بعید میدونم. من ـ جسارت نشه ها! ـ خودمُ میگم، بعید میدونم دُرُس شیم ما.

من               خب چه جوری باید دُرُس بشیم.

راننده             ببین باید تک به تک دُرُس بشیم. من باید قانع باشم، وجدانی حرف بزنم، وجدانی کار کنم، وجدانی عمل کنم. همینَم منتقل کنم به بچهی خودم. فردا اونم تو جامعه همینجوری پیش بره. آسون خودمُ نفروشم. چون الان ایرانیا هرکدوم قیمتی دارن. یکی صدهزارتومن خودشُ میفروشه، یکی سههزار میلیارد. ولی قیمت آدم خیلی بالاتر ازین حرفاس. به هر قیمتی آدم خودشُ نفروشه دُرُس میشه.

من               انشالا.

راننده             اینم شادآلوییه.

من               خیلی ممنون. چقد تقدیم کنم من؟

راننده             هزارتومن. قابلتَم نداره.

من               کم نیس؟ خیلی راه اومدیم که.

راننده             نه آقا! درسته. نفری پونصد تومنه.